Lễ truy điệu Chủ tịch Hồ Chí Minh được cử hành trọng thể tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, ngày 9/9/1969. Ảnh: TL

"Suốt mấy hôm rày đau tiễn đưa 

Đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa"

Hai câu thơ trên là tiếng lòng của nhà thơ Tố Hữu, và cũng là của toàn thể dân tộc Việt Nam khi Bác Hồ mãi mãi đi xa, vào lúc 9 giờ 47 phút ngày 2/9/1969.

Trước đó, ngày 17/8/1969, sức khỏe của Bác đã suy giảm. Mặc dù vậy, Người vẫn lên xuống Nhà sàn làm việc và nghe các đồng chí trong Bộ Chính trị báo cáo tình hình. 

Theo đề nghị của bác sĩ, ngày 18/8/1969, Bác chuyển xuống ở và làm việc tại ngôi nhà A67 để tiện cho việc theo dõi và chăm sóc sức khỏe của Người.

Sau gần 20 ngày chống chọi với bệnh tật, Bác yếu lắm. Nhưng hễ tỉnh lại là Người hỏi: Hôm nay miền Nam đánh thắng ở đâu? Ở Hà Nội, đê vỡ có nhiều không? Có kịp sơ tán dân đi không?

Tối 30/8/1969, Bác lại phải trải qua một cơn đau nặng và sau đó đi vào hôn mê. Những biện pháp tốt nhất được các bác sĩ thực hiện để cấp cứu cho Bác. Rồi Bác dần dần tỉnh lại. 

Thấy Thủ tướng Phạm Văn Đồng đang đứng cạnh, Bác hỏi: “Các chú chuẩn bị lễ Quốc khánh đến đâu rồi?"

Nghe đồng chí Phạm Văn Đồng báo cáo, Bác dặn dò: “Các chú phải tổ chức lễ Quốc khánh thật long trọng để cho nhân dân vui. Phải nhớ bắn pháo hoa mừng chiến thắng để cổ vũ tinh thần chiến đấu của nhân dân".

Bác còn muốn ra dự lễ Quốc khánh để gặp đồng bào dù chỉ năm, mười phút. Mọi khi Bác chỉ ăn một thìa cơm, nhưng tối đó Bác nhắc lấy thêm thìa nữa, để ăn cho chóng khỏe còn gặp đồng bào.

Nhưng 9 giờ sáng ngày 2/9/1969, một cơn đau tim nặng làm Bác hôn mê sâu. 9 giờ 15 phút, trái tim Bác ngừng đập. Các bác sĩ dùng mọi biện pháp cấp cứu mong tim Người đập trở lại. 

Cho đến 9 giờ 47 phút, Thủ tướng Phạm Văn Đồng trào nước mắt: “Thôi các đồng chí ạ. Bác của chúng ta không qua khỏi nữa rồi. Bác đã trút hơi thở cuối cùng vĩnh biệt chúng ta!"

Vậy là mong ước cháy lòng của Người là được ra gặp đồng bào trong lễ Quốc khánh không thực hiện được. Bởi Người ra đi đúng vào ngày Người đọc bản Tuyên ngôn Độc lập!

Khi Đài Phát thanh Tiếng nói Việt Nam thông tin Bác đi xa, trời đổ mưa tầm tã. Bầu trời Ba Đình như trĩu nặng một nỗi buồn. Những giọt nước mắt hòa lẫn nước mưa chảy mãi trong niềm tiếc thương vô hạn!

Tuy Bác đã đi xa, nhưng Người còn để lại muôn vàn tình thương yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng…